گروه حقوقی فرنو
۱۱ تیر ۱۴۰۴
اشتراک گذاری
دیدگاه و پرسش
.png)
اولین نفری باشید که پیام مینویسید
کلیدواژهها:
(قیم / امین / محجور / دادگاه خانواده / ولایت قانونی)
| ویژگی | قیم | امین |
| تعریف | فردی که توسط دادگاه برای اداره کامل امور مالی و غیرمالی محجور (صغیر، مجنون یا سفیه) تعیین میشود. | فردی که به صورت موقت و برای نظارت یا اداره بخشی از اموال محجور یا غایب منصوب میشود. |
| اختیارات | اختیارات عام و گسترده؛ مسئول همه امور محجور، اما برای معاملات مهم نیاز به اجازه دادگاه دارد. | اختیارات محدود و خاص؛ اغلب برای نظارت بر قیم یا اداره موقت اموال. |
| مدت زمان | دائمی تا رفع حجر (مگر عزل شود). | موقت و برای هدف خاص، مانند دوره غیبت یا نظارت موقتی. |
| مواردنصب | در نبود ولی قهری برای صغیر، مجنون یا سفیه. | برای نظارت بر قیم، اداره اموال غایب، یا در موارد خیانت متولی وقف. |
| گزارشدهی | گزارش سالانه به دادگاه الزامی. | بسته به وظیفه، ممکن است گزارش محدود بدهد. |
| عزل | در صورت خیانت، سوءمدیریت یا عدم صلاحیت. | پس از اتمام وظیفه یا با تصمیم دادگاه. |
سؤالات:
- در چه شرایطی دادگاه اقدام به نصب قیم میکند؟
- تفاوت وظایف و اختیارات قیم با امین چیست؟
- چه مراجع و مدارکی برای نصب قیم یا تعیین امین لازم است؟
برای حمایت از صغیر، سفیه یا مجنون، در صورت نبود ولی قهری، دادگاه قیم تعیین میکند. گاهی نیز برای نظارت یا اداره محدود اموال، امین منصوب میشود. شناخت تفاوت امین و قیم اهمیت زیادی دارد، زیرا این دو نقش حقوقی هرچند شبیه به هم هستند، اما در اختیارات، مدت زمان و مسئولیتها تفاوتهای اساسی دارند.
طبق قانون مدنی ایران، ولایت قانونی بر محجورین (کسانی که به دلیل سن کم، جنون یا سفاهت قادر به اداره امور خود نیستند) ابتدا بر عهده ولی قهری (پدر یا جد پدری) است، اما در نبود آنها، دادگاه وارد عمل میشود. تفاوت امین و قیم در این است که قیم نقش سرپرستی کامل و دائمی دارد، در حالی که امین اغلب به عنوان کمک یا ناظر عمل میکند.
این تمایزات بر اساس مواد قانونی مانند ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی شکل گرفته که تأکید بر حمایت از حقوق محجور دارد. علاوه بر این، دادگاه خانواده به عنوان مرجع اصلی، با بررسی دقیق شرایط، اقدام به نصب قیم یا تعیین امین میکند تا حقوق افراد آسیبپذیر حفظ شود.
طبق ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی، در صورت نبود پدر و جد پدری، قیم برای صغیر تعیین میشود. قیم مسئول همه امور مالی و قانونی محجور است و باید گزارش سالانه به دادگاه بدهد. تفاوت امین و قیم اینجا برجسته میشود: امین معمولاً بهصورت موقت و برای هدف خاصی مانند اداره اموال یا نظارت بر قیم تعیین میشود، در حالی که قیم اختیارات گستردهتری دارد.
برای مثال، در موارد غیبت مفقودالاثر یا خیانت متولی وقف، امین ضم میشود تا نظارت کند. این تفاوت امین و قیم در قانون امور حسبی نیز مورد تأکید است، جایی که امین میتواند برای حمایت موقت از اموال عمومی یا خصوصی منصوب شود.
اگر میخواهید دادخواستهای خانواده را دقیق، اصولی و کاملاً مطابق قوانین ایران تنظیم کنید، دوره تخصصی «تعیین خواسته» بهترین شروع برای شماست.
در این دوره آنلاین، با آموزشهای مرحلهبهمرحله، مثالهای کاربردی و راهنمایی اساتید حقوقی باتجربه، یاد میگیرید چگونه «خواسته» را بهدرستی مشخص کنید تا از اتلاف وقت، رد دادخواست و تضییع حقوق جلوگیری شود.این دوره برای وکلا، کارآموزان و حتی افرادی که قصد طرح دعوای خانوادگی دارند طراحی شده و شما را به مهارتی میرساند که بتوانید دقیقترین و مؤثرترین دادخواستها را بنویسید.
شرایط نصب قیم:
- عدم وجود ولی قهری (مانند پدر، جد پدری یا وصی منصوب از سوی آنها).
- ارائه مدارک هویتی محجور، مانند شناسنامه یا کارت ملی.
- گواهی پزشکی قانونی (برای مجنون یا سفیه، که تأیید حجر را نشان دهد).
- معرفی فرد صالح بدون سوءپیشینه، که باید شرایطی مانند بلوغ، عقل، امانتداری و عدم محکومیت کیفری داشته باشد.
- بررسی دادگاه برای اطمینان از صلاحیت قیم پیشنهادی، که میتواند شامل استعلام از مراجع انتظامی باشد.
- در موارد خاص، مانند صغیر بدون والدین، دادگاه میتواند قیم را از میان اقوام یا افراد معتمد انتخاب کند.
این شرایط تضمین میکند که قیم فردی قابل اعتماد باشد و حقوق محجور حفظ شود. تفاوت امین و قیم در شرایط نصب نیز مشهود است: برای امین، اغلب نیاز به اثبات خیانت یا نیاز موقت به نظارت است، مانند در ماده ۷۹ قانون مدنی برای وقف.
تفاوتها:
-
تفاوت امین و قیم در اختیارات:
قیم اختیارات عام و دائم دارد، در حالی که امین اختیارات محدود و موقت است. برای مثال، قیم میتواند امور روزمره محجور را اداره کند، اما امین فقط بر بخش خاصی نظارت دارد.
-
تفاوت امین و قیم در معاملات:
قیم بدون اجازه دادگاه نمیتواند اموال غیرمنقول را بفروشد یا معامله کند، اما امین ممکن است اختیارات خاصی برای اداره موقت داشته باشد.
-
تفاوت امین و قیم در نقش:
امین معمولاً به قیم نظارت دارد یا جایگزین موقت اوست، مانند در موارد ضم امین به ولی قهری که خیانت کرده است.
-
تفاوت امین و قیم در مدت:
قیم تا رفع حجر (مانند رسیدن صغیر به سن قانونی) ادامه دارد، اما امین برای دورهای محدود، مانند تا بازگشت غایب، تعیین میشود.
-
تفاوت امین و قیم در مسئولیت:
قیم باید گزارش سالانه ارائه دهد و مسئول خسارات ناشی از تقصیر است، در حالی که امین مسئولیت محدودتری دارد و اغلب به عنوان کمک عمل میکند.
این تفاوت امین و قیم بر اساس اصول حقوقی ایران، مانند مواد ۱۲۱۸ تا ۱۲۳۴ قانون مدنی، تعریف شده و هدف آن حفاظت حداکثری از محجورین است.
پاسخ به سؤالات:
-
در چه شرایطی دادگاه اقدام به نصب قیم میکند؟
در نبود ولی قهری برای صغیر، یا برای مجنون یا سفیه فاقد سرپرست. این اقدام بر اساس درخواست دادستان یا اقوام انجام میشود و دادگاه خانواده پس از بررسی مدارک، قیم را نصب میکند. تفاوت امین و قیم اینجا این است که نصب قیم برای سرپرستی کامل است، نه نظارت موقت.
-
تفاوت وظایف و اختیارات قیم با امین چیست؟
قیم مدیر دائم و کامل اموال و حقوق محجور است، در حالی که امین موقت و محدود به وظیفه خاص مانند نظارت یا اداره بخشی از اموال است. این تفاوت امین و قیم در قانون مدنی برجسته است و اختیارات قیم گستردهتر اما تحت نظارت دادگاه است.
-
چه مراجع و مدارکی برای نصب قیم یا تعیین امین لازم است؟
دادخواست رسمی به دادگاه خانواده، معرفی شهود برای اثبات نیاز، گواهی سلامت روان محجور از پزشکی قانونی، استعلام عدم سوءپیشینه متقاضی، و مدارک هویتی مانند شناسنامه. برای امین، ممکن است مدارک اضافی مانند اثبات خیانت قیم یا غیبت مفقودالاثر لازم باشد. تفاوت امین و قیم در مدارک نیز وجود دارد: برای قیم، تمرکز بر صلاحیت دائمی است، اما برای امین بر نیاز موقت.
۵ نکته کلیدی:
- نصب قیم از سوی دادگاه و با استعلام انجام میشود.
- زن نیز میتواند قیم باشد.
- امین برای نظارت بر قیم یا نگهداری اموال غایب منصوب میشود.
- قیم مسئول همه اموال و امور محجور است.
- عزل قیم در صورت خیانت یا سوءمدیریت ممکن است.
مقالات مرتبط
