گروه حقوقی فرنو
۱۳ تیر ۱۴۰۴
اشتراک گذاری
دیدگاه و پرسش
.png)
اولین نفری باشید که پیام مینویسید
کلیدواژهها:
(سهامدار / سود سهام / مجمع عمومی / دعوای مطالبه سود / تقسیم سود شرکت)
سؤالات:
- سهامداران در چه شرایطی میتوانند برای مطالبه سود اقدام کنند؟
- مرجع رسیدگی به دعوای مطالبه سود شرکت کدام است؟
- چه مدارکی برای اثبات حق دریافت سود مورد نیاز است؟
سهامداران شرکتهای سهامی، در صورت کسب سود توسط شرکت و تصویب آن توسط مجمع عمومی، مستحق دریافت سود نقدی هستند. اما گاهی شرکتها به دلایل مختلف از پرداخت سود مصوب خودداری میکنند. در چنین شرایطی، سهامدار حق دارد برای دریافت سهم سود قانونی خود، علیه شرکت دعوای مطالبه سود طرح کند. این موضوع بهویژه در شرکتهای با اعضای زیاد یا دارای مشکلات مالی، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
مطابق ماده 240 قانون تجارت، در شرکتهای سهامی، سود قابل تقسیم پس از تصویب در مجمع عمومی و کسر اندوختههای قانونی، باید ظرف مدت حداکثر هشت ماه از تاریخ تصمیم مجمع، به سهامداران پرداخت شود.
اگر به دعاوی شرکتها و مسائل حقوق تجاری علاقهمند هستید، دوره جامع وکالت تجاری–اقتصادی در گروه حقوقی آموزشی فرنو میتواند بهترین انتخاب برای شما باشد.
✅ شرایط اصلی طرح دعوای مطالبه سود:
- وجود مجمع عمومی سالیانه
- تصویب تقسیم سود میان سهامداران
- تعلق سهم سود به سهامدار در زمان مقرر (تاریخ تصویب سود یا تاریخ مجمع)
اگر شرکت یا هیأتمدیره با وجود مصوبه قانونی از پرداخت سود سهامداران امتناع کند یا پرداخت آن را به تأخیر بیندازد، سهامدار میتواند از طریق تنظیم دادخواست رسمی، اقدام به مطالبه سهم سود خود نماید.
طرح دعوای مطالبه سود سهام در شرکتهای سهامی، بر اساس مقررات لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷، مستلزم تحقق شرایط حقوقی خاصی است که عدم رعایت آنها میتواند منجر به رد دعوا شود.
نخست، باید مجمع عمومی عادی سالیانه یا فوقالعاده در موارد خاص، برگزار شده و صورتهای مالی شرکت، از جمله ترازنامه و حساب سود و زیان، تصویب شده باشد ماده ۸۹ قانون تجارت. این مجمع وظیفه احراز وجود سود قابل تقسیم را دارد، که شامل سود خالص سال مالی پس از کسر زیانهای انباشته، اندوخته قانونی معادل یک بیستم سود خالص طبق ماده ۱۴۰ و سایر اندوختههای اختیاری یا اجباری است.
دوم، مجمع عمومی باید صریحاً تقسیم سود میان سهامداران را تصویب کند، که این تصویب الزامی برای تقسیم حداقل ۱۰ درصد از سود ویژه سالانه در صورت وجود منافع است، اما مجمع میتواند مبلغ بیشتری را تعیین نماید.
سوم، سهامدار باید در زمان مقرر، یعنی تاریخ برگزاری مجمع یا تاریخ تصویب تقسیم سود، مالک سهام بوده و حق تعلق سود به وی احراز شود؛ به عبارت دیگر، سهام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به نام وی ثبت شده باشد، زیرا انتقال سهام پس از مجمع، حق سود مصوب را به انتقالدهنده منتقل نمیکند مگر اینکه خلاف آن توافق شده باشد.
علاوه بر این، اگر شرکت یا هیئت مدیره با وجود مصوبه قانونی مجمع، از پرداخت سود امتناع ورزد یا پرداخت را بدون توجیه قانونی به تأخیر اندازد ، مانند ادعای نبود نقدینگی، که طبق آرای قضایی معتبر نیست، سهامدار میتواند ابتدا با ارسال اظهارنامه رسمی از طریق اداره ثبت اسناد یا دادگاه مطالبه خود را اعلام کند و در صورت عدم پاسخ یا رد، از طریق تنظیم دادخواست رسمی در دادگاه حقوقی صالح، اقدام به مطالبه سهم سود خود به همراه خسارت تأخیر تأدیه بر اساس نرخ تورم یا شاخص بانک مرکزی طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی نماید.
این دعوا جنبه حقوقی داشته و مشمول مرور زمان پنجساله است، و سهامدار باید اثبات کند که سود از محل سود خالص و نه سرمایه شرکت پرداخت میشود، زیرا پرداخت از سرمایه ممنوع و باطل است. در موارد خاص، مانند شرکتهای بورسی، مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار نیز باید رعایت شود، که ممکن است مهلتهای کوتاهتری برای پرداخت تعیین کند.
برای مشاهده چک لیست سوالات ضروری جهت تنظیم شرکت نامه که برای تنظیم شرکت نامه لازم و ضروری است کلیک کنید.
-
📌 مرجع رسیدگی:
دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت شرکت یا شعبه آن
-
📌 مدارک مورد نیاز:
- برگ سهام
- صورتجلسه مجمع عمومی مبنی بر تصویب سود
- اظهارنامه رسمی مبنی بر مطالبه سود و امتناع شرکت
- مدارک هویتی سهامدار
- گواهی عدم پرداخت توسط شرکت (در صورت وجود)
📌 سازوکار پرداخت سود:
سود باید از محل سود خالص شرکت پرداخت شود و شرکتها نمیتوانند از محل سرمایه، سودی به سهامداران بپردازند. همچنین، اگر پرداخت سود منوط به شرایطی مانند گذر از سال مالی خاص یا تحقق پروژه باشد، باید آن شرایط نیز محقق شده باشد.
سازوکار پرداخت سود در شرکتهای سهامی بر اساس اصول حقوقی مندرج در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، به گونهای طراحی شده که حقوق سهامداران را تضمین کند در حالی که پایداری مالی شرکت را حفظ نماید. سود باید منحصراً از محل سود خالص شرکت پرداخت شود، که این سود خالص عبارت است از درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی پس از کسر هزینهها، زیانهای انباشته سالهای قبل، مالیاتها و اندوختههای قانونی و اختیاری .
شرکتها به هیچ عنوان نمیتوانند از محل سرمایه اصلی یا اندوختههای سرمایهای، سودی به سهامداران بپردازند، زیرا این اقدام منجر به کاهش سرمایه شرکت شده و طبق ماده ۲۳۲ قانون تجارت، باطل و قابل ابطال است، و حتی ممکن است مسئولیت کیفری برای مدیران به همراه داشته باشد. فرآیند پرداخت از تصویب مجمع عمومی عادی آغاز میشود، که پس از بررسی و تصویب حسابهای مالی، مبلغ سود قابل تقسیم را تعیین میکند، و هیئت مدیره موظف است این سود را ظرف حداکثر هشت ماه از تاریخ تصویب، به سهامداران پرداخت نماید.
اگر پرداخت سود منوط به شرایط خاصی مانند گذر از یک سال مالی معین، تحقق پروژهای خاص، یا دستیابی به اهداف عملکردی باشد که این شرایط باید در اساسنامه یا مصوبات مجمع صریحاً قید شود، پرداخت تنها پس از تحقق کامل آن شرایط جایز است؛ در غیر این صورت، سهامداران میتوانند ادعای تأخیر غیرموجه مطرح کنند.
همچنین، مجمع میتواند پرداخت سود موقت را در طول سال مالی تصویب کند، اما این نیز باید از سود محققشده باشد. در شرکتهای سهامی عام، به ویژه بورسی، پرداخت اغلب از طریق سامانه سجام یا بانکهای عامل انجام میشود، و عدم پرداخت به موقع میتواند منجر به جریمههای سازمان بورس شود.
مسئولیت اجرای پرداخت بر عهده هیئت مدیره است، و در صورت تخلف، سهامداران میتوانند علاوه بر مطالبه سود، خسارت ناشی از تأخیر را نیز مطالبه کنند، که این خسارت بر اساس نرخ رسمی تورم محاسبه میشود. در نهایت، اگر شرکت زیان انباشته داشته باشد، تقسیم سود تا جبران کامل زیانها ممنوع است، که این امر برای جلوگیری از توزیع داراییهای شرکت به صورت غیرواقعی طراحی شده است.
پاسخ به سؤالات:
- سهامداران در چه شرایطی میتوانند برای مطالبه سود اقدام کنند؟
در صورتی که مجمع عمومی تقسیم سود را تصویب کرده باشد و شرکت از پرداخت آن خودداری کند یا تأخیر غیرموجه داشته باشد.
- مرجع رسیدگی به دعوای مطالبه سود شرکت کدام است؟
دادگاه عمومی حقوقی محل ثبت شرکت یا محل فعالیت آن.
- چه مدارکی برای اثبات حق دریافت سود مورد نیاز است؟
برگه سهام، صورتجلسه مجمع عمومی، اثبات عدم پرداخت، و ارائه اظهارنامه رسمی.
۵ نکته کلیدی:
- تصویب سود در مجمع عمومی برای طرح دعوا الزامی است.
- مهلت پرداخت سود حداکثر ۸ ماه از تاریخ تصویب است.
- طرح دعوا نیازمند اثبات عضویت سهامدار در زمان تصویب سود است.
- شرکت نمیتواند به بهانه نبود نقدینگی از پرداخت سود مصوب شانه خالی کند.
- در صورت تأخیر در پرداخت سود، مطالبه خسارت تأخیر تادیه نیز ممکن است.
مقالات مرتبط
